Tarihi Kapalıçarşı ve Koza Han’da Alışveriş

Bursa’ya yolunuz düştüyse ve şehrin o meşhur tarihi dokusunu iliklerinize kadar hissetmek istiyorsanız, size tek bir adres vereceğim: Bursa’nın kalbinin attığı, ticaretin ve tarihin iç içe geçtiği o büyülü dünya! Evet, doğru tahmin ettiniz. Bursa Tarihi Kapalıçarşı ve Bursa Koza Han’da yapılacak şeyler listemize hoş geldiniz! Burası sadece bir alışveriş merkezi değil, adeta yaşayan bir müze. İpek Yolu tüccarlarının fısıltılarından bugünün hareketli esnaf pazarlıklarına uzanan yüzlerce yıllık bir hikayenin tam ortasına dalmaya hazır mısınız? Bu rehber, bu tarihi hazineyi keşfederken sizin kişisel pusulanız olacak. Sakin ve asil Koza Han’dan başlayıp, Kapalıçarşı’nın enerjik kaosunda kaybolacağımız bu yolculukta size eşlik edeceğim.

Koza Han’ın avlusunda asırlık çınarların altında bir çay molası verin

Bursa Kozahan

Kapalıçarşı’nın o baş döndüren kalabalığına dalmadan önce, size bir sır vereyim: Maceraya doğru yerden başlamak, tüm deneyiminizi değiştirir. İşte bu yüzden ilk durağımız, adeta bir huzur vahası olan Koza Han. Sultan II. Bayezid tarafından 1491 yılında, İstanbul’daki eserlerine gelir sağlamak amacıyla Mimar Abdül-ula bin Pulad Şah’a yaptırılan bu iki katlı, 95 odalı muhteşem yapı, sizi anında modern dünyanın gürültüsünden koparıp alıyor. Eskiden Han-ı Cedid-i Evvel, Simkeş Han gibi isimlerle de anılırmış.  

Hanın kesme taş ve tuğladan örülmüş duvarlarından içeri adım attığınız anda, kendinizi geniş bir avlunun ortasında bulacaksınız. İşte burası, Bursa gezinizin en keyifli anlarından birini yaşayacağınız yer. Avlunun tam ortasında, altında şadırvanı olan zarif bir köşk mescit yükselir. Etrafınız ise, gölgesinde yüzlerce yılın hikayesini saklayan asırlık çınar ağaçlarıyla çevrili. Bu ağaçlar sadece birer bitki değil, adeta hanın yaşayan tanıkları. Hatta yakın zamanda, 2023’teki büyük lodos fırtınasında 250 yıllık dev bir çınarın devrilmesi tüm Bursalıları üzmüştü, bu da kalan ağaçların ne kadar kıymetli olduğunu bize bir kez daha hatırlatıyor.  

Kendinize ağaçların altındaki kafelerden birinde bir yer seçin ve bir çay veya “kallavi fincanda” bir Türk kahvesi söyleyin. Etrafınızdaki tatlı sohbet uğultusuna kulak verin, handaki dükkanları seyredin ve sadece anın tadını çıkarın. Burası, Kapalıçarşı’nın enerjisine hazırlanmak için mükemmel bir “yavaşlama” noktasıdır. Tarihin içinde soluklanmak tam olarak böyle bir his olsa gerek.   

Meşhur Bursa ipeğinden şallar ve kumaşlar satın alın

Bursa Kozahan

Çayınızı keyifle yudumladıktan sonra artık hanın sırlarını keşfetmeye hazırsınız. Avlunun kenarındaki taş merdivenlerden yukarı, hanın ikinci katına doğru çıkın. İşte burası, Bursa’nın dünyaya nam salmış hazinesinin, yani ipeğin krallığıdır. Koza Han, adını boşuna almamış. Yüzyıllar boyunca İpek Yolu’nun Anadolu’daki son duraklarından biri olmuş ve ipek böceği kozalarının alınıp satıldığı, kıyasıya pazarlıkların yapıldığı bir ticaret merkezi olarak hizmet vermiş. Bursa’nın bir tekstil devi olmasının ilk adımları tam da bu odalarda atılmış.   

Peki, Bursa ipeğini bu kadar özel kılan ne? Bu sadece bir kumaş değil, bir sanat eseri. Gerçek Bursa ipeği %100 saftır, dokunduğunuzda cildinizde serin ve yumuşak bir his bırakır. Bir ipek böceği kozasından kopmadan yaklaşık 1200 metre uzunluğunda iplik elde edilebildiğini biliyor muydunuz? Bu inanılmaz dayanıklılık ve kalite, onu diğerlerinden ayırıyor. Üst katlardaki dükkanların vitrinleri, göz alıcı renklerde ipek şallar, eşarplar, fularlar, kravatlar ve kumaşlarla dolu.   

Alışveriş yaparken aklınızda bulunsun: Twill ipek daha tok ve mat bir dokuya sahiptir, kaymadığı için eşarp olarak harikadır. Sura ipek ise daha parlak ve akışkandır, şallara o zarif dökümü verir. Peki aldığınız ürünün gerçek ipek olup olmadığını nasıl anlarsınız? Ustasından bir tüyo: Kumaşın ucundan minicik bir iplik yakın. Eğer plastik gibi kokup alev alıyorsa sentetiktir. Gerçek ipek ise saç gibi kokar ve alev almadan kendi kendine söner. Bu küçük dükkanlarda sadece alışveriş yapmaz, aynı zamanda bir geleneğe de dokunmuş olursunuz.   

Kapalıçarşı’nın labirent gibi sokaklarında gezintiye çıkın

Bursa Kapalıçarşı

Koza Han’ın düzenli ve sakin atmosferinden ayrılıp, kuzeye açılan firuze çinilerle süslü o meşhur taç kapısından geçtiğinizde, kendinizi bambaşka bir dünyada bulacaksınız. İşte şimdi Bursa Tarihi Kapalıçarşı’nın labirent gibi sokaklarına, o tatlı ve heyecan verici kaosuna hoş geldiniz. Burada kaybolmaktan korkmayın, çünkü en güzel keşifler genellikle plansız atılan adımlarla yapılır!   

Kapalıçarşı, 14. yüzyıldan beri gelişerek büyüyen, tek bir yapıdan ziyade birbirine bağlı hanlar, bedestenler ve çarşılardan oluşan devasa bir kompleks. Bu karmaşık yapıyı anlamanın en iyi yolu, onu farklı zanaatların ve meslek gruplarının kendi “mahallelerini” kurduğu bir şehir gibi düşünmektir. Her sokağın kendine has bir ruhu, bir kokusu ve bir sesi vardır.   

Gelin size küçük bir tur yaptırayım:

• Kuyumcular Çarşısı: Çarşının kalbi sayılan Bedesten’de yer alan bu bölüm, pırıl pırıl vitrinleriyle göz kamaştırır. Tarih boyunca en değerli mallar hep bu en korunaklı bölgede satılırmış.   
• Havlucular ve Yorgancılar Çarşısı: Bursa denince akla ipekten sonra gelen meşhur Bursa havlusunu bulabileceğiniz yer burası. Yumuşacık dokularıyla kendinizi şımartmak veya sevdiklerinize harika bir hediye almak için mutlaka uğrayın.   
• Eski Aynalı Çarşı: Burası eskiden bir hamammış, şimdiyse antikaların, otantik hediyeliklerin ve el sanatları ürünlerinin satıldığı nostaljik bir cennet. Sıradan hediyeliklerden sıkıldıysanız aradığınızı burada bulabilirsiniz.   
• Uzun Çarşı: Kapalıçarşı’nın devamı niteliğindeki bu açık çarşıda giyimden ayakkabıya, meşhur Bursa bıçaklarından ev eşyalarına kadar çok daha çeşitli ürünler bulabilirsiniz.   
• Demirciler ve Bakırcılar Çarşısı: Çekiç seslerinin yankılandığı bu sokaklarda zanaatkarları iş başında izlemek, alışverişten çok daha fazlasını sunan otantik bir deneyimdir.   

Yüksek tavanlar, kemerli geçitler ve asırlık taş döşemeler arasında gezinirken sadece alışveriş yapmayın. Fotoğraf makinenizi hazır tutun, ara sokaklarda gizlenmiş tarihi bir pide fırınını keşfedin veya bir ustanın bakırı nasıl işlediğini hayranlıkla izleyin. Kapalıçarşı’yı gezmek, Bursa’nın ruhunu keşfetmektir.   

Hazır Buraya Kadar Gelmişken…

Bursa’nın kalbinde geçirdiğiniz bu harika günün ardından enerjiniz hala yerindeyse, bu tarihi bölgenin sunduğu diğer güzellikleri keşfetmek için birkaç adım atmanız yeterli.

• Bursa Ulu Cami: Kapalıçarşı’nın hemen yanı başında, 20 kubbeli mimarisi ve duvarlarını süsleyen eşsiz hat sanatıyla sizi büyüleyecek olan bu anıtsal yapı, kesinlikle görülmeye değer. Ulu Cami’nin büyüleyici atmosferi ve tarihi hakkında daha fazla bilgi için Bursa Ulu Camii sayfamıza göz atabilirsiniz.   
• Orhan Gazi Külliyesi ve Emir Han: Çarşı bölgesinin hemen karşısında yer alan ve Orhan Gazi tarafından yaptırılan bu külliye, Osmanlı’nın ilk hanı olan Emir Han’ı da içinde barındırır. Bursa’daki han kültürünün nerede başladığını görmek için harika bir durak.   
• Tophane Parkı: Çarşıdan yukarıya doğru keyifli bir yürüyüşle ulaşabileceğiniz Tophane’den Bursa’nın panoramik manzarasını izleyebilir, Osmanlı İmparatorluğu’nun kurucuları Osman Gazi ve Orhan Gazi’nin türbelerini ziyaret edebilirsiniz. Bursa’nın sunduğu diğer tarihi ve doğal güzellikleri keşfetmek isterseniz, Bursa’da Gezilecek Yerler sayfamıza mutlaka bakın.   

Sıkça Sorulan Sorular

Soru: Koza Han ve Kapalıçarşı’ya nasıl ulaşılır? Cevap: Her iki yapı da Bursa şehir merkezinde, Ulu Cami’nin hemen yanında yer alıyor. T1 tramvay hattını kullanarak “Ulu Cami” durağında inebilir veya şehir içi otobüslerin çoğuyla (örneğin 14F, 38, 6E) “Timurtaş Paşa” durağında inerek birkaç dakikalık yürüyüşle ulaşabilirsiniz.   

Soru: Çarşılar haftanın hangi günleri ve saat kaçta açık? Cevap: Genellikle Pazartesi’den Cumartesi’ye kadar açıktırlar. Dükkanlar sabah 09:00-10:00 gibi açılıp akşam 19:00 sularında kapanır. Ancak Pazar günleri ve dini bayramların ilk günü dükkanların büyük bir çoğunluğu kapalıdır. Ziyaretinizi garantiye almak için 10:00-18:00 saatleri arasını hedeflemek en iyisidir.   

Soru: Bursa’dan ipek ve havlu dışında ne alınır? Cevap: Bursa’dan alınacak hediye seçenekleri oldukça zengin! Şehrin simgesi olan meşhur Kestane Şekeri‘ni mutlaka tatmalı ve almalısınız. Bunun yanı sıra el yapımı İznik çinisi seramikler, antika eşyalar, bakır ve ahşap ürünler ile Gemlik zeytini gibi yerel lezzetler de harika seçeneklerdir.   

Kaynakça: Tarihi Çarşı ve Hanlar Bölgesi hakkında daha detaylı resmi bilgi için T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın(https://bursa.ktb.gov.tr/TR-70239/hanlar.html) sayfasını inceleyebilirsiniz.